Βασιλόπιτα: Από που προήλθε το έθιμο

Έθιμο απόλυτα συνδεδεμένο με την γιορτή της Πρωτοχρονιάς, η Βασιλόπιτα, συγκεντρώνει γύρω της, οικογένειες, παρέες, που «κυνηγάνε» την τύχη του φλουριού.

Αμέτρητες οι συνταγές, πολλές οι παραλλαγές και άλλες τόσες οι ευχές που κάνει ο καθένας από εμάς την στιγμή που ο νοικοκύρης του σπιτιού την κόβει.

Πως όμως ξεκίνησε αυτό το έθιμο;

Σύμφωνα με την παράδοση, όταν ο Μέγας Βασίλειος ήταν επίσκοπος στη Καισαρεία της Μικράς Ασίας, ο έπαρχος της περιοχής θέλησε να μπει στην πόλη και να την λεηλατήσει.

Παρά τις διαβεβαιώσεις του αγίου ότι οι κάτοικοι ήταν φτωχοί και μαστίζονταν από πείνα, ο Έπαρχος επέμεινε, με αποτέλεσμα ο άγιος Βασίλειος να μαζέψει όλα τα χρυσά των λίγων πλουσίων της πόλεως, προκειμένου να αποφευχθεί η γενική λεηλασία.

Όταν ο Έπαρχος άλλαξε γνώμη ο άγιος διέταξε να φτιαχτούν ζύμες και μέσα τους να μπουν τα χρυσά και να μοιραστούν στους φτωχούς της πόλεως.

Κατά μια άλλη εκδοχή ο Άγιος Βασίλειος, μη γνωρίζοντας σε ποιον ανήκει το κάθε κόσμημα, προκειμένου να μην αδικήσει κάποιον, χρησιμοποίησε τις ζύμες ώστε να μοιραστούν τα χρυσά στην τύχη.

Οι δυνατοί συμβολισμοί πίσω από την κίνηση αυτή του Μεγάλου Βασιλείου, μετέτρεψαν την ιδέα σε έθιμο που επαναλαμβάνουμε κάθε χρόνο την ημέρα της γιορτής του την 1η Ιανουαρίου.

Αν και η πιο διαδεδομένη άποψη θεωρεί πως η τοποθέτηση του νομίσματος στην Αγιοβασιλόπιτα μιμείται τα χρυσαφικά που είχε τοποθετήσει ο Άγιος στα ψωμιά υπάρχει και μια ακόμη εξήγηση.

Η τοποθέτηση νομίσματος μέσα σε πίτα είναι αρχαιότατο έθιμο και αναφέρεται ως έθιμο κατά την ρωμαϊκή εορτή των Σατουρναλίων (Κρόνια).

Λέγεται ότι από τους Ρωμαίους υιοθετήθηκε στη δυτική και κεντρική Ευρώπη, και υπάρχει ως σήμερα, αλλά γίνεται κατά την εορτή των Θεοφανείων.

Αυτός ο οποίος το κερδίζει, ακόμη και στις μέρες μας φορά ως έπαθλο χάρτινο επίχρυσο στεφάνι.

πηγή