αξίωμα του ανθυπάτου επί του αυτοκράτορα Μαξιμιανού (292-311). Μεγάλη πυρκαγιά μεταξύ των ετών 629 και 639 κατέστρεψε μεγάλο μέρος αυτού του κτηρίου. Οι Θεσσαλονικείς με επικεφαλής τον Επίσκοπο Ιωάννη ξανακτίζει τον Ναό. Όμως το 904 λεηλατήθηκε από τους Σαρακηνούς και αρπάχτηκε σε κομμάτια το ιερό «Κιβώριο». Άλλη διαρπαγή νέου «Κιβωρίου» σημειώνεται από τους Νορμανδούς 281 χρόνια αργότερα, όταν καταλήφθηκε η πόλη από αυτούς το 1181.
Το 1490 ή 1491 ο Ναός επί σουλτάνου Βαγιαζίτ Β’ (1481-1512) μετατράπηκε σε τζαμί με το όνομα «Κασημιέ - Τζαμί», για να παραδοθεί στους χριστιανούς το 1912, αμέσως μετά την απελευθέρωση της συμπρωτεύουσας. Ωστόσο η πυρκαγιά της 5ης και 6ης Αυγούστου του 1917 αποτεφρώνει τα δύο τρίτα της Θεσσαλονίκης μετέβαλε σε ερείπια και τον ιστορικό Ναό.
Ο Αγ. Δημήτριος ως μνημείο τέχνης
Ο Ναός του Αγίου Δημητρίου ως μνημείο τέχνης αποτελεί ένα από τα πλέον υπέροχα χριστιανικά μνημεία της ελληνικής Ανατολής. Η αρχιτεκτονική του μας διέσωσε τον γνησιότερο τύπο της ελληνιστικής βασιλικής ή των δρομικών Ναών, με ξύλινη αμφικλινή στέγη. Φέρει εγκάρσιο κλίτος μπροστά του Ιερού Βήματος και υπερώα επάνω από όλα τα κλίτη και τον νάρθηκα. Η σημερινή της μορφή είναι του 7ου αι. και αποτελεί μία από τις σημαντικότερες εκκλησίες - μαρτύρια. Χωροταξικά τοποθετείται στο κέντρο της παλαιάς πόλεως, βορειοανατολικά της αρχαίας αγοράς. Έχει διαστάσεις κάτοψης 43,58 μ. (μήκος) και 33 μ. (πλάτος).
Αν και έχουν περάσει τόσοι αιώνες από τον καιρό της κατασκευής της και έχει ταλαιπωρηθεί από τον χρόνο, σεισμούς, πυρκαγιές και αναστηλώσεις, διατηρεί τη γνησιότητα και το πνεύμα της αρχιτεκτονικής εποχής.
Η ζωή του Αγ. Δημητρίου
Ο Άγιος Δημήτριος γεννήθηκε το 284 στη Θεσσαλονίκη. Έζησε στα χρόνια όπου βασιλείς ήταν ο Διοκλητιανός και ο Μαξιμιανός Ερκουλίου, οι οποίοι όρισαν Καίσαρα Αχαΐας και Μακεδονίας τον Μαξιμιανό Γαλέριο. Ο τελευταίος ήταν μέλος της γνωστής “Τετραρχίας” και παρακίνησε τον Ρωμαίο Αυτοκράτορα Διοκλητιανό να κάνει έναν πόλεμο εναντίον των χριστιανών, όπως μέχρι τότε δεν είχε συμβεί ξανά.
Ο Άγιος Δημήτριος κατάγονταν από ευσεβείς γονείς, από τους επισήμους “άρχοντας των Μακεδόνων”. Γυμνάζονταν στις πολεμικές τέχνες γιατί αυτό συνδυάζει άριστα τη φρόνηση και την ανδρεία με τη στρατηγική πείρα. Φαίνεται ότι γενικά έκανε μεγάλη εντύπωση και αυτό έφθασε σύντομα στα αυτιά του Αυτοκράτορα Γαλερίου. Τον κάλεσε κοντά του και τον προσέλαβε ως μέλος της συγκλήτου της πόλεως. Λίγο αργότερα του έδωσε και το αξίωμα του Δούκου κάνοντάς τον στρατηγό όλης της Θεσσαλίας.
Εκτός των σωματικών και στρατιωτικών του χαρισμάτων, ήταν προικισμένος και με πνευματικά χαρίσματα. Ο Άγιος Δημήτριος ήταν εκλεκτό μέλος της Εκκλησίας της Θεσσαλονίκης και ευλαβής Χριστιανός. Όμως ζούσε σε άσχημες εποχές. Είχε όμως ανδρεία μέσα του και δεν έκρυβε τον ζήλο της πίστεώς του. Ήταν καλός κήρυκας του λόγου του Κυρίου και δίδασκε δίχως φόβο κατηχώντας τους Θεσσαλονικείς. Έτσι ο Άγιος Μεγαλομάρτυρας έλαβε το πνευματικό αξίωμα του διδασκάλου αλλά και του Αποστόλου.
Ο κατεξοχήν χώρος διδασκαλίας του Αγίου ήταν η “χαλκευτική στοά” που βρισκόταν σε έναν υπόγειο Ναό της Αειπαρθένου Θεομήτορος και βρισκόταν κοντά στο δημόσιο λουτρό. Ήδη ο αυτοκράτωρ Μαξιμιανός Ερκούλιος όταν βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη, για να συγκεντρώσει στρατό εναντίον των Ισαύρων, εκτιμώντας το ήθος και τις αξίες του Αγίου τον ανακήρυξε “ανθύπατον και αυθέντην” όλης της Ελλάδος δίδοντάς του την ανάλογη στρατιωτική στολή, το δακτύλιο και τον υπατικό ωρατίωνα, τα οποία έφερε ως διακριτικά της στρατιωτικής εξουσίας του
Η ανθρώπινη κακία όμως, η αλαζονεία και η ζήλια δεν άργησαν να εκδηλώνονται. Όταν ο Μαξιμιανός επέστρεφε νικητής στη Θεσσαλονίκη, τον έπιασαν μερικοί ειδωλολάτρες και του είπαν ότι ο Αγιος πιστεύει στον χριστιανισμό. Όταν τα άκουσε αυτά ο βασιλιάς, διέταξε να φέρουν τον Δημήτριο μπροστά του για να μιλήσει ο ίδιος μαζί του. Απ' ότι μας λέει ο βίος του, ξέρουμε ότι ο βασιλιάς λυπήθηκε ότι θα έχανε έναν τέτοιον αξιόλογο άνθρωπο.
Η κρύπτη του Αγ. Δημητρίου
Η είσοδος της κρύπτης βρίσκεται δίπλα από τον δεξιό πεσσό του ιερού βήματος και οδηγεί στο χώρο εκείνο που σύμφωνα με την παράδοση φυλακίσθηκε, μαρτύρησε και τάφηκε ο Άγιος Δημήτριος. Πρόκειται για το ανατολικό τμήμα του μεγάλου ρωμαικού λουτρού που βρισκόταν κοντά στην αγορά και το στάδιο για την εξυπηρέτηση των αθλητών.
Τον 5ο αι. μετά την ίδρυση του πρώτου μεγάλου Ναού το ισόγειο διαμέρισμα των λουτρών ενσωματώνεται στον ήδη υπάρχοντα χώρο ως χώρος του Μαρτυρίου και Κρύπτη. Αρχικά στην Κρύπτη οι πιστοί Θεσσαλονικείς τιμούσαν τον Άγιο μέσῳ του αγιάσματος, που ελάμβαναν από την κρήνη στην οποία έρρεε από πηγάδι που σώζεται μέχρι και σήμερα βόρεια του Ιερού. Μετά τον 10ο αι. η κρήνη συνδέεται με το Μύρο που συνέλεγαν οι πιστοί από τις δεξαμενές της με διάφορα αγγεία, πήλινα, γυάλινα ή μεταλλικά. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν τα «κουτρούβια», μολύβδινα μικρά δοχεία στο σχήμα παλαιοχριστιανικών ευλογιών. Το Μύρο το φύλαγαν και σε περίοπτα φυλακτά ή κιβωτίδια από πολύτιμα μέταλλα, που επέτρεπαν τη μεταφορά του σε μακρινές χώρες. Η εξάπλωση που είχαν τα αντικείμενα αυτά στον χριστιανικό κόσμο υπήρξε μεγάλη, γεγονός που φανερώνει τη διάδοση της τιμής του Αγίου.
Στον χώρο της Κρύπτης υπάρχει και Παρεκκλήσιο με διάτρητο άνοιγμα στην ανατολική κόγχη του. Στους παλαιοχριστιανικούς χρόνους επικοινωνούσε με την κρήνη του αγιάσματος, αλλά και με το ιερό του Ναού. Πιθανότατα είναι και ο τόπος όπου ακριβώς μαρτύρησε ο Άγιος.
Το μύρο του Αγίου
Ο Άγιος Δημήτριος στις πηγές αποκαλείται “μεγαλομάρτυς φιλόπολις, σωσίπολις και μυροβλύτης”. Μυροβλύτης γιατί ανέβλυζε μύρο από τον τάφο του, το οποίο ελάμβαναν οι πιστοί μέσα σε φιαλίδια που ήταν κατασκευασμένα από γυαλί, πηλό ή μολύβι, τα λεγόμενα κουτρούβια. Το μύρο του Αγίου είναι το θαύμα του Θεού και η μεγάλη ευλογία του Μεγαλομάρτυρος προς τους πιστούς Χριστιανούς.
Οι μαρτυρίες για το μύρο του Αγίου Δημητρίου είναι πολλές. Ωστόσο μεγάλη είναι και η χάρη που λάμβαναν και λαμβάνουν μέχρι σήμερα οι πιστοί που γίνονται αποδέκτες της ευλογίας του Μύρου. Τα θαύματα που επιτελεί ο Άγιος από παλιότερα μέχρι σήμερα είναι πολλά.
Ο Μυροβλύτης και θαυματουργός Άγιος Δημήτριος, ανήκει όχι μόνον στη θεοφρούρητη πόλη, τη Θεσσαλονίκη όπου διασώζεται ο πάνσεπτος Ναός του, αλλά και σε όλη την Οικουμένη, η οποία τον τιμά και τον ευλαβείται με συγκινητικές εκδηλώσεις εδώ και δέκα επτά αιώνες.
Κυριάκος Παρασίδης
praktoreio-macedonia.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου